Kişinin yaşadığı sosyete zarfında değeri olan , kudret, hareket ve başka davranış biçimlerini vüruttirdiği süreçlerin tübaşöğretmen.
Yetişek, önceden saptanmış esaslara nazaran insanoğluın davranışlarında belirli vürutmeler sağlamaya yarayan planlı etkiler sürecidir.
Yetişek; ferdin davranışlarındaki yaşantısı aracılığıyla kasıtlı olarak ve isteyerek bileğfiilme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü kabilinden eğitimin bir çok tanımı strüktürlabilmektedir. Fakat, günümüzde çoğunlukla tercih edilen tanım:
“Kişinin davranışında, kendi yaşantısı aracılığıyla ve kasıtlı olarak mergup yönde( eğitimin yalnızçlarına mütenasip ) bileğfiilme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu teşhis nazaran;
· Yetişek bir süreçtir.
· Yetişek sürecinde, ferdin davranışlarının mergup yönde bileğfiiltirilmesi yalnızçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki bileğfiilme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Yetişek sürecinde ferdin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç kök öğesi vardır.
1. Yalnızç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Bileğerlendirmeler
Yetişek yalnızçla başlar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam değer ve yorum ile son bulur. Sürecin bu mantığı kamu kültürler muhtevain bire birdır. Yalnızçların içinde ne olduğu ve öğrenme muhtevain kullanılan öğretme yöntemleri kültürden kültüre nazaran bileğfiilebilir, lakin sürecin doğası bileğfiilmez.
Yetişek kapsamı ve tanımlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Gün süresince birşu denli filozof ve terbiyeci, eğitimin ne başüstüneğuna dair farklı farklı tanımlamalarda bulunmuşdolaşma. Günümüzde ise eğitimin onaylama edilen ölçünlü tanımı şudur: Yetişek, ferdin davranışlarında kendi yaşantıları aracılığıyla kasıtlı olarak istendik davranış bileğfiilikliği meydana getirme sürecidir. Bu tanımlama ekseninde eğitimin umumi hatları çizilebilir. Bu tanımlamanın zarfında eğitime dair temelı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları aracılığıyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış bileğfiilikliği” ve “müddetç” kabilinden kelimeler eğitimin asıl taşlarıdır.
Yetişek, âdem muhtevain hayat boyu devam eden bir süreçtir ve davranışlarda değişiklik meydana getirir. Bu davranış değişiklikleri ise ferdin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişiklikleri istendik kısaca beklentilere ve hedeflere mütenasip olabileceği kabilinden istenmedik yönde bile vürutebilir. Yetişek sürecinin fiilletilmesi ise kasıtlı kısaca programlı ve programlı olabileceği kabilinden vürutigüzel bile mümkün. Kasıtlı olarak meydana getirilen eğitime formal eğitim, vürutigüzel meydana getirilen eğitime ise informal eğitim denir. Elan açıklayıcı bir örnek verirsek mektep, dershane, eğitim merkezleri kabilinden mekânlarda maruz eğitim formal; ferdin kendi çevresinden edinmiş olduğu ve planlı programlı olmayan eğitim ise informal eğitidir. Doğrusu eğitim sadece okullardaki öğrenmelerle sınırlı bileğildir.
Yetişek Türleri
Yetişek türlerine nazaran sınıflandırıldığında formal ve informal eğitim geçmek üzere iki tür ortaya çıkar. Formal eğitim okullarda ya da kurumlarda belirli bir plan ve yetişek çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu eğitim tipinin belirli bir amacı vardır. Bu düzende eğitim süreci yönetimsel bir kadro ve eğitmenler aracılığıyla planlanır. İnformal eğitim ise kendiliğinden vüruten ölçüsüz ve programsız meydana getirilen eğitimdir ki birey bu eğitimi sosyal çevresinden gizil olarak edilir.
Yetişek Sistemi
Yetişek, bir model olarak ele tuzakındığında ise eğitim sisteminin üç kök ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, süreçler ve çıktılardır. Fon; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, yapı, tesisat, maliyet, personel kabilinden fiziki unsurlardır. Süreç; mektep zarfında meydana gelen dersler, öğrenme yaşantıları ve öğüt aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde eksperlik, yeterlilik, mezuniyet, imtihan geriları kabilinden mergup davranış bileğfiiliklikleridir.